Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla

Muhterem kardeşlerim,

Geçen hafta başladığımız, ramazana özel, Huzurdan Yansımalar konu sohbetimizle tekrar sizler beraberiz. Sizler için Üstadımıza (k.s.)  oruç ilgili suallerimizi sorduk ve cevaplarını sizlerle paylaşıyoruz. Yüce Mevla’m cümlemizi istifade edenlerden eylesin. Amin!..

İrfan Meclisi

Sual:

Muhterem Efendim; Bir mümin oruçlu iken gıybet etse orucu bozulur mu?

Cevap:

Hizmetkâr Hoca Efendi (k.s.)

Sevgili kardeşlerim İmamı Azam Hazretlerine göre,  oruçlu iken gıybet etmek, yalan konuşmak, kovuculuk yapmak orucu bozmaz.

Fakat kardeşlerim, oruçlu iken gıybet etmek, dedikodu yapmak, yalan konuşmak bu ve buna benzer davranışlar orucu bozmaz, ama oruçtan elde edeceğimiz sevabı büyük ölçüde azaltır. Oruç vesilesi ile Rabbimize yakınlaşma duyguları yok olur.

Onun içindir ki; Oruçlu olan bir ehli irfan sadece orucu midesine tutturmayacak. Orucu bütün azalarına da tutturacak. Yani dil yalan söylemeyecek, gıybet etmeyecek, gözler harama bakmayacak, kalbimiz kötülük düşünmeyecek, kısacası orucu bütün azalarımızla tutacağız. Ya değilse oruç tutmanın bir manası kalmaz.

Bizim çocukluğumuzda Rahmetli büyük annem derdi ki;

Evladım, orucu hem zahiri tutacaksın, hem de batını. yani zahiren bütün azaların oruçlu olacak, haramlar dan kaçacaksın, batınen de gönül âleminde kalbini her türlü vesveseden koruyacaksın. Der ve akabinde de şu veciz sözü söylerdi. Evladım orucu bu şekilde tutmazsan,  ibadetlerine dikkat etmezsen,  orucu tutup namaz kılmazsan, Dil gıybet eder, göz harama bakar, ağız yalan söyler kalp kötü şeyler düşünür o vakit  “ Bizim merkebin ağzına sahur da bir torba taksak oda akşama kadar yemez ve içmez oda oruç tutar derdi”  ¹

Onun için kardeşlerim, ehli irfan hem oruçlu iken, hem de orucun dışında dilini gıybetten, yalandan, dedikodudan, bütün azalarını her türlü haramdan korumalıdır.

Sual;

Muhterem Efendim: Bir kimse yaşlılık nedeniyle oruç tutamasa bu kimsenin ne yapması lazım gelir?

Cevap;

İmamı Azam Hazretlerine göre, yaşlı erkek ve kadınların senenin bütün günlerinde oruç tutacak sıhhatleri yoksa, oruç tuttukları takdirde elden ayaktan düşecekler, güçsüz takatsiz kalacaklarsa, onların oruç tutmamaları caizdir. Böyle durum da olanların tutamadıkları her gün için bir fidye vermeleri gerekir. Zira Rabbimiz bu konuda şöyle buyuruyor;

“Oruç tutmaya gücü yetmeyenlerin bir yoksulu doyuracak kadar fidye vermeleri gerekir.” ²

Sual;

Muhterem Efendim: Hayızlı (ay hali olmuş) bir kadın oruç tutabilir mi?

Cevap;

İmamı Azam Hazretlerine göre, hayızlı bir kadının oruç tutması haramdır. Tuttuğu oruç da geçerli değildir. Bu durumda olan kadınlar tutamadıkları oruçlarını temizlendikten sonra kaza ederler. Namazlarını ise kaza etmezler. ³

Sual;

Muhterem Efendim: Ramazanı şerifte seferi olan kimsenin tuttuğu oruç sahih midir?

Cevap;

Sevgili kardeşlerim, İmamı Azam Hazretlerine göre seferi olan bir kimsenin,  yani yolculuk yapan kimsenin oruç tutması farz değildir. Fakat oruç tutmuşsa da tuttuğu oruç sahihtir. Yolculuktan dolayı oruçlarını tutamayanlar tutamadıkları günleri yolculukları bitince kaza ederler.  Bu konuda Yüce Mevlamız kur-anı kerimde şöyle buyuruyor;

“Sayılı günlerde oruç tutunuz. Sizden her kim hasta olur veya seferde bulunursa  (tutamadığı günleri kadar)  diğer günlerde kaza eder.⁴

Sual;

Muhterem Efendim: Bir kimse oruca dil ile niyet etmeden tutsa orucu sahih midir?

Cevap;

Sevgili kardeşlerim, İmamı Azam Hazretlerine göre bir kimsenin. Sadece kalpten niyet etmesi yeterlidir. Yalnız dil ile de niyet etmesi çok güzel bir davranış olur.

Sual;

Muhterem Efendim: Bazı kimseler sahura kalmanın bir niyet sayıldığını ayrıca niyet etmeye gerek olmadığını söylüyorlar bu konuda ne dersiniz?

Sevgili kardeşlerim, İmamı Azam Hazretlerine göre bir kimsenin sahura kalması ve bir şeyler yemesi içmesi niyet etmese bile oruç niyeti sayılır. Zira normal günlerde bu kimse kalkıp sahur vaktinde yemek yemiyor yani böyle bir âdeti yok. Onun için sahura kalmak ve bir şeyler yemek içmek oruca niyet için yeterlidir.

Sual;

Muhterem Efendim:  Oruçlu olan kimsenin iftar vakti girince önce akşam namazımı kılınmalı, yoksa iftar mı edilmelidir?

Cevap;

Sevgili kardeşlerim; İmamı Azam Hazretlerine göre her ne kadar oruçlu olan kimsenin iftar zamanın da önce iftar etmesi veya namaz kılması caiz ise de, akşam namazını kılmadan iftar etmek daha uygun bulunmuştur ve Efendimiz (s.a.v.)  şöyle buyurmuştur;

“İnsanlar iftar etmekte acele ettikleri sürece hayır yaşarlar.”⁵

Tasavvufta şöyle güzel bir latife vardır,” Önce taam, sonra kıyam” ⁶ önce yemek yiyelim, namazda aklımız yemekte kalmasın, sonra rahat rahat namazımızı kılarız.

Dipnotlar

1.     Hatıralarım /S eyyid Şeyh Muhammed el Kadiri el Karaman-i (K.s.)

2.     Bakara, 184

3.     Durr’ül- Muhtar,2/116

4.     Enfal,38

5.     Buhari, Müslim

6.     Tabaka tül Kübra, İmamı Şarani (k.s.)